Hoi allemaal, daar ben ik weer, ik hoop dat jullie een prima kerst hebben gehad. Ik heb zelf de afgelopen dagen niet stilgezeten, ik heb een nieuwe stad uitgekozen om te bezichtigen. In verband met het frisse weer en kerst had ik besloten om op zaterdag 25 december, zondag 26 december onze stad te bekijken. Ik vertrok van huis rond het begin van het middaguur richting het centrum van Enkhuizen. Als eerste trof ik Sprookjeswonderland aan, je kunt dat enigszins vergelijken met de Efteling, echter blijft de Efteling natuurlijk een groter pretpark. Sprookjeswonderland heeft verschillende attracties: de draaimolen, het treintje door een deel van het park en het is ook mogelijk om dieren te bezoeken. Wat dat betreft heeft Sprookjeswonderland nagenoeg dezelfde eigenschappen als de Efteling.
Door naar de volgende locatie, dat gaat om het Zuiderzeemuseum. Het Zuiderzeemuseum bestaat sinds 1950 en is gerenoveerd in 1983. Op dat moment ga je dan terug in de tijd; oudere huisjes, een visrokerij waar je kunt genieten van lekkernij en een schooltje waar vroeger op oer-Hollandse wijze les werd gegeven. Krijtbord, krijt en houten bankjes. Dat is tegenwoordig niet meer voor te stellen, nu hebben de kinderen een stoel en een tafeltje, een 'beamer' waar via een apparaat digitaal les op wordt gegeven en computers in lokalen. Mocht u denken: ''En als we als gezin dan trek krijgen of ik in mijn eentje als wandelaar?'', ook daar is aan gedacht in de loop der tijd. In het Zuiderzeemuseum kunt u terecht voor een lunch. Via het Zuiderzeemuseum gaan we door naar een gevoelig locatie: een gemeentelijke begraafplaats, daar zijn soldaten begraven die voor dit land hebben gestreden, maar ook oudere mensen en zelfs kinderen. Ik bezoek de begraafplaats (als het uitkomt) elke einde van de maand en denk aan de vele mensen die hun leven opgeofferd hebben voor ons. Dat zal ik zelf nooit vergeten.
Heel gevoelig, maar hopelijk mogen ze rusten in vrede. De begraafplaats bestaat sinds 1830. Op naar de volgende locatie met veel vrolijkheid, en dat is Speeltuin Kindervreugde. De bekendste speeltuin in Enkhuizen bestaat sinds 1931, jong en oud halen de grootste herinneringen aan op. Ouders en opa's en oma's kunnen op een bankje turen hoe hun kinderen en/of kleinkinderen aan het spelen zijn en even de dagelijkse problemen opzijzetten. Van het zitten op een bankje beginnen je billen zeer te doen, dus is het de hoogste tijd om weer verder op pad te gaan.
De volgende locatie betreft het Peperhuis. Het Peperhuis werd in 1625 gebouwd in opdracht van de welvarende koopman en reder Pieter van Beresteyn en heeft in de loop der jaren verschillende functies vervuld, de naam 'Peperhuis' zegt het eigenlijk al. Maar ook andere (Aziatische) specerijen kwamen aan bod. Enkhuizen was in de zestiende eeuw een van de belangrijkste havensteden van Holland. De Wierdijk, een van de belangrijkste muren in Enkhuizen, werd in 1567 aangelegd.
Het Peperhuis is te herkennen aan zijn opvallende Renaissance: zwarte luifels en twee gouden dieren aan de linker- en de rechterkant. De vele panden naast het Peperhuis stammen uit allerlei jaartallen: 1775, 1626, 1620 en zelfs een pand met 1729, op dat pand uit 1729 staat 'Medenblik', terwijl de echte stad Medemblik heet. Heel bijzonder. Het Peperhuis staat vandaag de dag geregistreerd als museum.
Via de haven trof ik een van de allermooiste monumenten in Noord-Holland aan: de Zuiderpoort oftewel ''De Drommedaris'' (zie blog in juni), een prachtig monument met een rijkelijk geschiedenis waarbij de Drommedaris zijn armen uitstrekt over de stad en concurrentie heeft met de Zuiderkerk. Vanaf de haven loop je een oud straatje genaamd ''De Bocht'' in. In het straatje tref je huizen aan met eigen karakter. Een rustige straat met alleen toegang voor fietsers en wandelaars.
Op een huis trof ik een briljant symbool aan met een verbinding met Den Haag: de Ooievaar, die vogel tref je bij het voetbalstadion van Den Haag en als gemeentelijke logo. Ik vond dat weer mooi om te zien. Om de hoek was het Spuihuisje te vinden, het gebouw dateert uit de zeventiende eeuw, en de gevel is versierd met de wapens van Hoorn, prins Maurits van Oranje, West-Friesland, Enkhuizen en Medemblik. De dakkapel is in de 19e eeuw opgezet. Tegenwoordig staat het Spuihuisje bekend als het 'Flessenscheepjesmuseum'.
In dat museum kunnen scheepjes in flessen (zoals de naam al zegt) bekeken worden, maar ook andere schepen kunnen bekeken worden. Er valt dus genoeg te beleven. Tegenover de Drommedaris, enkele tellen lopen, bevindt zich het standbeeld van Paulus Potter (1625 - 1654). Paulus Potter was een echte Enkhuizer en kunstschilder uit de Gouden Eeuw. Op 15 juni 1991 werd zijn standbeeld geschonken aan de gemeente Enkhuizen door de stichting 'Eerste dag enveloppe Enkhuizen', ontwerp door J. van Veen. Ik loop verder en kom bij de haven terecht, het viel me al maanden op dat er een klein onontdekte huisje was. Dat huisje blijkt het Accijnshuisje te zijn, dat is rond 1530 gebouwd. Niet zo heel spannends aan, maar wel reuze interessant!
Op naar de volgende locatie: het Stadhuis, het was gebouwd van 1686 tot 1688, twee jaar in totaal. Het is gemaakt naar ontwerp van de Amsterdamse architect Steven Vennekool in een 'classicistische' stijl. Links op de muur van het Stadshuis hangt er een oorkonde met indrukwekkende tekst, die moet u eens maar lezen. Om verder geen tijd te verspillen besloot ik om naar de Sint-Pancraskerk oftewel ''De Zuiderkerk'' te gaan. De kerk is gebouwd in de 15e eeuw, het begin van 1423 tot 1458. Momenteel staat de concurrent van de Drommedaris op de monumentenlijst. De kerk is van ieder gedeelte te bekijken: vanaf de dijk richting Enkhuizen, vanaf de Dijk bij de vuurtoren de Ven naar Enkhuizen en vanaf Bovenkarspel. Wat dat betreft is het een knoert van een reus. Vanaf de reusachtige Zuiderkerk ga ik naar de Sint-Franciscus Xaveriuskerk.
De Xaveriuskerk is gebouwd in 1905 waarvan de toren pas in 1930 is gerealiseerd. De kerk is gemaakt in Neogotiek, middeleeuwse stijl. Strakke, koele vormen en de rationele karakter vormen de ingrediënten. Naast de kerk ligt het oude weeshuis. Het groter weeshuis-complet is in 1551 gesticht. Het complex maakte in 1906 plaats voor het huidige weeshuis. Het smeedijzeren tuinhek stamt uit de 18de eeuw.
En dan hét moment waar ik voor kwam: de Sint-Gommaruskerk oftewel ''De Westerkerk'', gebouwd rond de 15de eeuw. De kerk was oorspronkelijk, voor de reformatie een kerk die gewijd was aan de heilige Gummarus van Lier en werd na de reformatie die in Enkhuizen in 1572 plaatsvond, door de Calvinisten overgenomen. De kerk staat in de 'Top 100 van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg' uit 1990. Tegenwoordig is het gebouw in beheer bij de Stichting Westerkerk. Het kerkgebouw bestaat uit drie beuken, ieder 10 meter breed, en de kerk is 70 meter lang. De vloer, waar over u dan loopt, bestaat uit grafzerken waaronder 1600 graven liggen. De oudste steen dateert uit 1460. Het orgel is in de Westerkerk zeer oud. De kas dateert uit 1549. Het orgel is meerdere jaren in onderhoud geweest, vanaf de 17de eeuw tot nu. De dakpannen, leien genoemd, worden gerenoveerd. Bezoekers konden hun eigen 'leitje' schrijven met een speciale stift waardoor je een toepasselijke of bijzondere tekst erop kreeg. Al die geschreven leien worden uiteindelijk op de Westerkerk neergelegd.
De Westerkerk is in het bezit van een eeuwenoude bibliotheek, de zogeheten Librije. Daarvan zijn er maar twee in heel Nederland (de ene in Enkhuizen en de ander in Zutphen). De oudste nog in originele staat bewaard gebleven 17de eeuwse stadsbibliotheek van Nederland. De geschiedenis van de Librije gaat terug tot het einde van de 16de eeuw. Westerkerk mag zich in het rijtje voegen van een van de oudste kerken in Nederland, en een kerk dat een actieve status bevat met wekelijkse bezoekers. Vooral op een zaterdag is het erg druk.
Het is een aanrader om eens een bezoekje te nemen. Vanaf 13 juli tot en met 29 augustus is het mogelijk om een rondleiding te krijgen, dat duurt ongeveer 60 minuten en gevarieerd met tijden van 14:00 uur en 15:15 uur. Op naar de volgende locatie: de Westfriese Munt. Het huidige pand is in 1611 gebouwd in de stijl van de Hollandse Renaissance, sinds 1966 staat de Westfriese Munt ingeschreven in het Rijksmonumentregister. De Prins van Oranje verbleef in het Patershof, voor de tijd toen het pand van de Westfriese Munt werd gebouwd, en dat was voor een korte tijd. De symbolen op het pand betreffen de wapens van Enkhuizen en West-Friesland. Weet u nog toen ik in Alkmaar was afgelopen oktober en de Waag aantrof? Ook dit keer heb ik de Waag gevonden, in Enkhuizen! Wat een speciaal situatie! De Waag aan de Kaasmarkt is gebouwd in 1559 en staat ook op de Rijksmonumentenlijst. De wapens zijn van Holland, Phillips II en die van onze stad. De Waag werd gebruikt als Stadstekenschool, politiebureau, VVV-kantoor en tegenwoordig als museum. Tenslotte heb ik nog 1 locatie over.
U vraagt zich misschien af: ''Stel dat er in de vroegere eeuw schavuiten waren, waar konden ze worden opgesloten?''. Heel simpel, de gevangenis in Enkhuizen werd in 1612 gebouwd. De eeuwenoude cellen, waar de schavuiten werden opgesloten om hun verschillende strafbare daden, zijn nog steeds aanwezig, maar niet meer in gebruik. Ik herinner me een aflevering waarbij de Van Rossems (zie blog in Alkmaar) Enkhuizen bezochten. Het Snouck van Loosenpark, de haven en de gevangenis werden gefilmd. In 1908 werd de puntgevel hersteld en de oostelijke muur versterkt om verder scheefzakken te voorkomen. Sindsdien zijn er geen enkele boefjes, schorriemorrie, vlegels, belhamels, misdadigers, meer te vinden in die cellen. Een opluchting voor Enkhuizen, dat scheelt weer extra politiewerk!
Dit was mijn derde avontuur, ditmaal in Enkhuizen. Enkhuizen biedt zoveel mogelijkheden en geeft vertrouwen naar de toekomst. Wat mij betreft mogen we hartstikke trots zijn op een stad met een heleboel eeuwenoude panden en monumenten. En dat ben ik vooral! En dan zie ik jullie de volgende keer bij een nieuwe blog in het nieuwe jaar!-----------------------------------------------
#12 December - het was me een maand waarbij kerstverlichting- en versiering, kersthapjes- en eten en muziek centraal stonden voor een geslaagde kerstmis. Een groot gedeelte van Enkhuizen was volgeladen met prachtige kerstversiering, ieder heeft op zijn eigen manier mooi gemaakt. Complimenten, het zag er heel goed uit! Helaas kregen we geen witte kerst ondanks dat het behoorlijk koud was, misschien volgend jaar, het is nooit te voorspellen helaas.
''Weetje van de maand..'' Wist u dat er op het gebouw van de Westfriese Munt een tegel hangt met Latijnse tekst erop? ''Piae memoriae Bernardi Paludani AntiquarII Medici Denati AMDCXXXIII'' of in het simpele Nederlands: ''De vrome herinnering aan Bernard Paludanus, de oude Medici Denato. 1633.'' Dat is weer een leuk Latijns weetje!
#12 December
