Het Zuiderzeemuseum bestaat 75 jaar. Het verhaal ontstond doordat de Afsluitdijk de Zuiderzee, begin van de middeleeuwen tot 1932, afsloot van de Waddenzee en de naam 'IJsselmeer' kreeg. Het stichten was rond 1930 in het Wilhelminaplantsoen waar een tentoonstelling werd gehouden met huisjes van karton en er liepen originele bewoners in klederdracht rond. Op 16 januari 1948, 18 jaar later, werd het Koninklijk Besluit getekend voor het Rijksmuseum Zuiderzeemuseum. Rond 1300 werd de Westfriese Omringdijk, de Westfriese dijk bedraagt 126 kilometer, en in Waterland de Waterlandse Zeedijk aangelegd, bij het IJsselmeer en het IJ. In 1928 werd tijdens de Olympische Zomerspelen de Zuiderzee gebruikt om te zeilen.
Op 1 juli 1950 werd het Binnenmuseum van het Zuiderzeemuseum geopend. Op 6 mei 1983 opende toenmalige Koningin Beatrix het Buitenmuseum, dat werd toegevoegd aan het Zuiderzeemuseum. Het binnenmuseum heeft (onder andere) een schepenhal met dertien schepen die op de Zuiderzee hebben gevaren, waaronder drie grote vissersboten en onder meer de boeier 'Sperwer'. Er zijn tijdelijke en vaste tentoonstellingen te zien over de Zuiderzee.
De gebouwen van het binnenmuseum zijn eigendom van het Rijksvastgoedbedrijf. De panden in het buitenmuseum van de Dienst Domeinen. Het buitenmuseum heeft een dorp, een ophaalbrug van Jorwerd, Friesland, gasthuiskapel, de lagere school van 1905 van Kollum, Friesland, een apotheek, huizen van Hoorn en Zwaag en een Vogelhoeksmolen.
Ook zijn er films geweest bij het Zuiderzeemuseum: de Nederlandse speelfilms 'De Scheepsjongens van Bontekoe' en 'Kruimeltje'. Het verhaal van Suske en Wiske 'De gulden harpoen' was gedeeltelijk bij het Zuiderzeemuseum, en Bassie en Adriaan hadden een liedje bij het Zuiderzeemuseum!
